زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

علی بن اسماعیل میثمی





ابوالحسن علی بن اسماعیل میثمی، نواده میثم تمار و از متکلمان بزرگ امامیه و از اصحاب امام رضا (علیه‌السّلام) و به نقلی امام کاظم (علیه‌السّلام) که از ایشان روایت نقل کرده است.


۱ - معرفی اجمالی



ابوالحسن علی بن اسماعیل بن شعیب میثم میثمی کوفی بصری، نواده میثم تمار، صحابی امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) است. نجاشی وی را از موالی بنی اسد، کوفی الاصل و ساکن بصره و از متکلمان بزرگ امامیه دانسته و ابن ندیم می‌گوید که وی اولین کسی است که در مذهب امامیه از علم کلام استفاده کرد. میثمی صحابی امام رضا (علیه‌السّلام) بود و از آن حضرت و ربعی بن عبدالله، ابن ابی عمیر و دیگران روایت کرده و صفوان بن یحیی، حسین بن سعید، داود بن مهران، علی بن مهزیار و دیگران از او نقل حدیث نموده‌اند. برخی او را صحابی امام کاظم (علیه‌السّلام) نیز شمرده‌اند، ولی این‌مطلب در منابع معتبر و کهن نیامده است.
وی مناظراتی با اهل کتاب و اهل‌سنت داشته است از آن جمله گفت‌وگوی کلامی وی با ابوهذیل علاف و نظّام، و مجالسی که با هشام بن حکم متکلم شیعی داشت. زمانی که هشام درگیر مناظرات کلامی با مخالفان بود و از سوی‌ هارون (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ق) وزیرش یحیی برمکی دچار دسیسه می‌شد، میثمی در زندان به سر می‌برد و از آن رو که این ایام مصادف با امامت امام هفتم است، صحابی امام کاظم (علیه‌السّلام) بودن وی تقویت می‌شود. برخی متاخران به اعتبار این مجالس، میثمی را پیش از سال ۱۷۹ق که سال وفات هشام بن حکم است، زنده دانسته و برخی دیگر مرگ او را حدود ۲۵۰ق نوشته‌اند.

۲ - تالیفات



او دارای کتاب‌هایی چون مجالس هشام بن حکم، الامامه، الطلاق، النکاح، المتعه، الاستحقاق، المناسک، الکامل فی الزیاره (فی الامامه) و اصل می‌باشد.

۳ - پانویس


 
۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۱.    
۲. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۱۷.    
۳. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۸۳.    
۴. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۱۳.    
۵. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۵۵.    
۶. خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۳۰۰.    
۷. خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۲۹۹-۳۰۰.    
۸. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ج۴، ص۳۵۳.    
۹. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۸، ص۱۶۷.    
۱۰. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲۶، ص۲۸۵.    
۱۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۱.    
۱۲. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۶۲.    
۱۳. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۱۶۳.    
۱۴. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۳۷.    
۱۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۶۹.    
۱۶. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۵۱.    
۱۷. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۱۷.    
۱۸. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۶۲.    
۱۹. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۱۶۳.    
۲۰. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۷، ص۲۵۵.    


۴ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۵۹، برگرفته از مقاله «علی میثمی».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.